Nýggj vitan um dálkandi evni í havsúgdjórum

Herfyri var ein frágreiðing løgd fram, ið lýsir gongdina fyri einum úrvali av dálkandi evnum í havsúgdjórum. Talan var um dálkingarevni, sum ikki nógv vitan var um, eitt nú PFOS og bromerað flammutálmandi evni.

Frágreiðingin er skrivað av granskarum í øllum Norðurlondum, sum samstarva m.a. við stuðli frá Norðurlendska Ráðharraráðnum. Føroyskur luttakararnir eru Maria Dam frá Umhvørvisstovuni og Dorete Bloch og Bjarni Mikkelsen frá Náttúrugripasavninum.

Frágreiðingin ber heitið "”New” POPs in marine mammals in Nordic Arctic and NE Atlantic areas during three decades", og hon kann takast niður á norden.org.

Um kanningina
Kanningar vóru gjørdar av sjey ymiskum sløgum av havsúgdjórum úr øllum Norður-Atlantshavinum, teirra millum grindahvali og hvítskjórutum springara úr Føroyum. Vegna ta hepnu støðu, at sýnir av grindahvali heilt aftur til 1986 vóru tøk, bar til at fáa lýst, hvussu gongdin á innihaldinum av hesum evnum hevur verið.

Eisini frá øðrum Norðurlondum bar til at fáa fatur á eldri sýnum av ymiskum havsúgdjórum, og tískil varð úrslitið av kanningunum áhugavert ikki einans fyri okkum, men eisini fyri eina røð av granskarum í nógvum londum. Tá ið farast skuldi til verka, varð kanningin mett at vera somikið slóðbrótandi, at hon kundi vera hóskandi sum evni til eina doktararitgerð.

So við og við sum úrslitini eru vorðin tøk, eru tey løgd fram í fleiri greinum, sum eru ella fara at verða útgivnar í vísindaligum tíðarritum. Haraftrat hava fleiri av luttakandi granskarunum frá Norra, Íslandi, Danmark/Grønlandi, Svøríki og Føroyum verið og greitt frá um partar av hesum rúgvismikla kanningartilfarið á ráðstevnum kring heimin.

Fyrilestrar um hesi úrslit, hava millum annað verið á Svalbard, í Japan (BFR ráðstevna í Kyoto), í USA (Dioxin 2010 í San Antonio), í Belgia (Dioxin 2011 í Bruxelles) og í Svøríki (Joint Nordic Screening ráðstevna í Malmø), og tá ið nýggja doktararitgerðin hjá Anna Rotander varð vard á Universitetinum í Ørebro í Svøríki, vóru serfrøðingar úr flestu Norðurlondum og úr Hollandi tilstaðar.